Віктар Чарнышоў, кіраўнік фермерскай гаспадаркі «Елізавета» Акмалінскай вобласці Рэспублікі Казахстан:
Гаспадарка ў нас невялікая, можна сказаць, сямейная. Вырошчваннем бульбы займаемся ўжо шосты сезон, і сёння ўраджай займае плошчу ў 30 гектараў. Як і многія ў рэспубліцы, выбралі гатунак Гала, які нас задавальняе па ўсіх параметрах, а таксама Балтыйскую ружу. У далейшым плануем дадаць у севазварот яшчэ некалькі культур, але пакуль на гэта проста не застаецца часу.
Калі ў няўдалы год мы сабралі па 20 тон бульбы з гектара, то ў мінулым сезоне ўраджайнасць была каля 40-45 тон з гектара. Ірыгацыя ў нашых умовах незаменная, але яшчэ трэба вырашаць праблемы з эфектыўнасцю арашальных сістэм і водазабеспячэння. Не заўсёды ўдаецца своечасова паліць, і апошнія чатыры сезоны гэта стала стрымліваючым фактарам для гаспадаркі.
Насенне высокіх рэпрадукцый набываем у арыгінатараў, але часцей у іншых, больш буйных гаспадарках. Размнажаем сваімі сіламі і своечасова абнаўляем, каб захаваць высокую якасць насеннага матэрыялу.
З хвароб больш за ўсё праблем нам дастаўляе ризоктониоз. Вегетацыйны перыяд у бульбы кароткі, мы стараемся пасадзіць клубні рана і часта трапляем у халодныя ночы. Супраць альтернариоза трэба пастаянна працаваць. Але ў нас не бывае туманаў і мокрых начэй, таму фітафтороз практычна не бывае. Са шкоднікамі трэці год запар актыўна змагаемся з чарвяком, але рэагуем аператыўна, таму шкоды ад яго не бачым.
Са сродкамі аховы раслін перабояў не заўважаю. Шырока прадстаўлена прадукцыя заходніх кампаній, напрыклад Bayer, таксама ёсць прэпараты расійскіх вытворцаў: Щелково Аграхім і Аўгуст.
Для нас самае балючае пытанне — недахоп сродкаў на набыццё сучаснай тэхнікі. Сёння новы бульбаўборачны камбайн па кошце можа перасягнуць усю нашу гаспадарку. Мы вымушаныя працаваць з падбітымі машынамі, у якіх значна меншы рэсурс. У выніку частыя паломкі і дадатковыя выдаткі на запчасткі.
Некалі мы купілі закінуты стары будынак, адрэстаўравалі яго і зараз там захоўваем бульбу. Пачынаем рэалізоўваць прадукцыю зімой, таму што восенню зрабіць гэта па цане, якая нас задавальняе, нерэальна. Продажы ідуць да пачатку красавіка, калі мы пачынаем рыхтавацца да новага сезону.
Практычна ўся наша бульба рэалізуецца праз буйныя аптовыя рынкі, а адтуль паступае ў гандлёвыя сеткі і невялікія магазіны. Частку ўраджаю закупляюць дробным оптам. У нас дастаткова мясцовага рынку збыту, а буйныя вытворцы імкнуцца экспартаваць бульбу.
У Казахстане мы назіраем тэндэнцыю да ўзбуйнення гаспадарак, бо вырошчваць ураджай у невялікіх аб'ёмах стала нявыгадна. Хутчэй за ўсё, дробных вытворцаў з кожным годам будзе ўсё менш. Шлях у ХК «Елізавета» адзін — расці і развівацца, да чаго мы і імкнемся. Мы чэрпаем карысную інфармацыю з розных крыніц, укараняем у вытворчасць новыя ідэі і тэхналогіі. Павялічваючы прыбытак, мы атрымліваем магчымасць набываць неабходнае абсталяванне, і паступова нам становіцца лягчэй працаваць.